Kominek jako dzieło sztuki

W zakresie rozwoju rzemiosła projektanci najbardziej luksusowych domostw nie tylko dbali by kominek mógł wydajnie pełnić funkcję czysto użyteczne, ale czynili z niego przyciągający uwagę element zestawu. W miarę upływu czasu każdy ważniejszy pokój był wyposażony w kominek, dlatego też zazwyczaj uważamy, że bez niego takie pomieszczenie wyglądałoby na niezamieszkane. Chociaż w ostatnich czasach kominki zostały wyparte przez centralne ogrzewanie, otwarte paleniska stanowią stały element architektury domu w Ameryce, Europie i Australii. Zmieniające się w różnych epokach formy i style stanowiły odbicie mody i możliwości, jakie stwarzał osiągnięty w danym momencie postęp technologiczny, a także dostępnych zasobów naturalnych i ewoluujące jej funkcji, jaką kominek pełnił w społeczeństwie.



Ponieważ ludzie zaczęli częściej i coraz dalej podróżować, rozprzestrzeniała się przenoszona przez nich moda na kominki, zwiększała się też różnorodność stylów, w jakich były one budowane. Odrodzenie w XIV wiecznych Włoszech było okresem szczególnie twórczym i bogatym w nowinki związane z projektami technicznymi. Pod wpływem dającego wielkie możliwości patronatu wielkich rodzin - Este, Medicich, Gonzagów, Viscontich i Sforzów - nastąpił przełom w różnych dziedzinach sztuki.

Jeśli ktoś może skorzystać z usługi Leonarda da Vinci do projektowania kostiumów na bal jak zrobił to na przykład Ludovico il Moro, nie musiał oszczędzać na architekcie. Były to czasy poetyckich fanaberii i pełnych zawiłości paradoksów, kiedy wszystko, od najskromniejszych go puzderka na świecidełka po najświetniejszą sale balową, musiało być bogato zdobione. Każdy element codzienności, od wystroju wnętrza po kaftan i rajtuzy, był pokryty rozmaitymi symbolami i wzorami. Ich współczesnym odpowiednikiem może być logo projektant mody umieszczone na przykład na t-shircie. Kominki nie były tu wyjątkiem i umieszczane na nich znaki w sposób symboliczny określały status właściciela. Hiszpan Balthazar Gracjan tak opisał  włoską  konwersacje w epoce renesansu, "Emblematy, hieroglify, elementy baśniowe i motta są jak kamienie szlachetne oprawione w złoto eleganckiej dysputy".  Tak samo było z kominkami. W tych czasach rodzina nie mogła się wygodnie rozsiąść przy kominku, jeżeli nie był on upiększony mnóstwem dynamicznych ozdobników, roztańczonych amorków, rzeźbionych i złoconych sztukaterii oraz herbowymi orłami, lambrekinami, wstęgami, kolumienkami i koronkowymi obramowaniami. Taki kominek musiał stanowić wspaniały obiekt architektoniczny niezależnie od tego, czy używano go do ogrzewania czy nie. Nigdy później projekty kominków nie były tak okazałe. Chociaż oczywiście nie przestały pełnić funkcji dekoracyjnych, ciągle też były zdobione i często stanowiły ważny element wnętrza, a ich projekty zamawiano u znanych architektów i projektantów.



Artystyczna kompozycja kominka nie musi się kończyć na samym palenisku, wręcz przeciwnie, może się rozciągać na gzyms nad kominkiem i na całe jego otoczenie. Wiktoriańscy rzemieślnicy doprowadzili tę sztukę do perfekcji, a jednocześnie do skrajności. Bardzo ważny jest jednak osobisty wkład właściciela, gdyż czyni on z gzymsu galerię służącą do eksponowania kwiatów, ukochanych bibelotów, kolekcji, a czasami i dzieł sztuki. Dzięki temu kominek staje się obiektem jedynym w swoim rodzaju.

Poniżej oryginalny kominek z epoki secesyjnej / Art Nouveau - prawdziwy antyk: